Një studim i kryer nga një grup hulumtuesish gjermanë zbulon se fëmija i parë i lindur priret të ketë inteligjencë më të lartë. Sigurisht, të jesh më i madhi nuk është gjithmonë e barabartë me të kesh më së shumti mençuri, por vëllai ose motra më e madhe ka disa përparësi.
Për shembull, kur prindërit kanë fëmijën e tyre të parë, ata kalojnë më shumë kohë me ta. Vëmendja e pandarë që ata i kushtojnë të lindurit e tyre të parë mund të ndikojë në IQ-në e tyre. Meqenëse prindërit kanë vetëm një fëmijë për t’u kujdesur, ata mund të investojnë më shumë energji dhe përpjekje për ta rritur. Ata mund të kenë më shumë kohë për t’i mësuar fëmijës lexim, shkrim dhe gjëra të tjera edukativo-arsimore.
Megjithatë, kur vjen fëmija i dytë ose i tretë, prindërit ndoshta kanë detyrime të tjera. Karriera kërkuese dhe oraret më të ngarkuara e bëjnë të vështirë t’i kushtohet sa më shumë kohë fëmijëve të lindur më vonë. Kjo nuk do të thotë që prindërit i duan më pak, sigurisht; është thjesht realiteti i ashpër i përpjekjes për të menaxhuar jetën familjare me përgjegjësi të tjera.
Gjithashtu, me fëmijën e parë të lindur, prindërit ende po mësojnë ‘litarët’ e rritjes së fëmijëve. Në këtë fazë “eksperimentale”, prindërit duan të bëjnë gjithçka siç duhet, ndaj kënaqin fëmijën e tyre. Pasi të ndihen më rehat me prindërimin, ata mund të lirojnë kontrollin e tyre dhe të kenë një qasje mbase më të relaksuar.
Fëmijët e lindur më vonë mund të gëzojnë më shumë liri dhe më pak rregulla për t’u ndjekur. Megjithatë, ata nuk përfitojnë nga vëmendja e pandërprerë e prindërve të tyre, siç ndodhë rëndom me fëmijën e parë të lindur.
Studimi shpjegon se si fëmija i parë i lindur është shpesh më inteligjenti
Rendi i lindjes jo gjithmonë përcakton inteligjencën, por ky studim zbuloi se fëmijët e lindur të parët kishin IQ pak më të lartë. Studiuesit nga Universiteti i Leipzigut studiuan rendin e lindjeve të 20,000 njerëzve nga Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania.
Ata vlerësuan inteligjencën bazuar në aftësinë verbale dhe testet e përgjithshme të IQ-së. Studiuesit gjithashtu dhanë teste të personalitetit për pjesëmarrësit në moshë madhore, të cilat matën tiparet e personalitetit “Big Five”. Këto përfshijnë ekstroversionin, stabilitetin emocional, pranueshmërinë, ndërgjegjshmërinë dhe çiltërsinë.
Studiuesit përcaktuan se fëmijët e lindur të parë kishin mesatarisht një IQ prej 1.5 pikë më të lartë se fëmijët e lindur të dytë. Pra, të qenit fëmija më i madh duket se ka vetëm një ndikim të vogël në inteligjencën. Rezultatet përcaktuan se fëmija më i madh kishte një IQ më të lartë 60% të rasteve. Gjithashtu, rendi i lindjes dukej se nuk ndikonte në tiparet e personalitetit.
Gjetjet janë publikuar në Proceedings of the National Academy of Sciences.
Studime të tjera duket se konfirmojnë teorinë se fëmija më i madh ka inteligjencë më të lartë. Një studim i botuar në Journal of Human Resources zbuloi se fëmijët e lindur të parët shfaqin më shumë aftësi akademike. Prindërit e tyre priren të investojnë më shumë në arsimimin e tyre, gjë që u jep atyre një avantazh ndaj vëllezërve dhe motrave të tyre. Studiuesit zbuluan se ata rezultuan më mirë në testet kognitive (njohëse) sesa vëllezërit e motrat e tyre më të vegjël në të njëjtën moshë.
Gjetjet u bazuan në Children of the National Longitudinal Survey of the Youth, i cili përfshin të dhëna për mijëra të rinj mes 14 dhe 21 vjeç.
Sondazhi filloi në vitin 1979 dhe bëri pyetje mbi punësimin, të ardhurat, arsimin, jetën familjare dhe informacione të tjera bazë. Studiuesit intervistuan të anketuarit në fillim të studimit dhe çdo dy vjet që nga viti 2014.
Bashkautorja Jee-Yeon K. Lehmann, një ekonomiste në Grupin e Analizës në Boston, tha se ishte e habitur që stilet e prindërimit ndikuan në aftësitë njohëse të fëmijës së parë. Ajo shtoi se prindërit e rinj priren të jenë më të vetëdijshëm se si veprimet e tyre ndikojnë në të lindurit e tyre të parë. Megjithatë, ata nuk janë aq të ngurtë me çdo fëmijë të mëpasshëm pasi nuk është ‘rodeo’ i tyre i parë.
Të jesh fëmija i parë i lindur ofron disa përparësi
Ndërsa studimi zbuloi se prindërit u japin dashuri dhe dashuri të barabartë të gjithë fëmijëve të tyre, më i moshuari megjithatë merr më shumë stimulim mendor. Familjet nuk mund të ofrojnë të njëjtin angazhim në aktivitete edukative si leximi, mësimi i alfabetit dhe loja me fëmijët e dytë ose të tretë.
Gjersa familjet përballen me kufizime kohore, ato rregullojnë me vetëdije ose pa vetëdije sjelljen dhe qëndrimet e tyre për prindërimin. Megjithatë, si tek studimi i mëparshëm, autorët zbuluan se stilet e prindërimit nuk kishin ndikim në personalitetet e fëmijëve. Fëmijët e lindur të parë shfaqën më shumë besim, megjithatë, veçanërisht në lidhje me inteligjencën dhe performancën e tyre akademike.
Përveç kësaj, sjellja e nënës bëhej më e relaksuar me çdo shtatzëni të mëvonshme. Për shembull, studimi zbuloi se gratë e filluan kujdesin e para lindjes më vonë nëse tashmë veçse kishin tashmë një fëmijë. Ata gjithashtu nuk ushqenin me gji aq shpesh dhe pinin më shumë alkool sesa nënat për herë të parë. Studimet tregojnë se foshnjat që ushqehen me gji kanë performancë më të mirë njohëse kur rriten.
Pra, është e qartë se sjelljet dhe zakonet e prindërve ndikojnë thellësisht tek fëmijët. Fëmijët e lindur të parë mund të kenë përparësi, por prindërit duhet të përpiqen t’i japin çdo fëmije të mëpasshëm të njëjtën dashuri dhe vëmendje. Përvojat e hershme të jetës kanë një ndikim të qëndrueshëm te një fëmijë dhe mund të ndikojnë ndjeshëm në suksesin e tyre akademik.
Sigurisht, mund të mbështeteni edhe tek fëmija juaj i madh për të ndihmuar me disa përgjegjësi. Shumë prindër mbështeten tek fëmijët më të mëdhenj për të kujdesur për fëmijën, për të lexuar, për të ndërruar pelenat, për të ushqyer dhe për të luajtur me vëllezërit e motrat e tyre më të vegjël. Nuk është detyrë e lehtë të krijosh një familje dhe me të vërtetë duhet ‘një ekip’ për ta realizuar.
Derisa jeta bëhet më kërkuese, prindërit shpesh i kërkojnë fëmijës më të madh të ngrihet dhe të ndihmojë në shtëpi. Kjo mund të zvogëlojë barrën e prindërve dhe të rrënjos një ndjenjë përgjegjësie tek fëmija më i madh.
Rezultatet përfundimtare nga studimet që tregojnë se fëmija më i madh ka IQ më të lartë
Të jesh fëmija më i madh në familje vjen me përgjegjësi më të madhe dhe përfitime të shumta. Prindërit tuaj ndoshta kishin më shumë kohë për të shpenzuar me ju si fëmijë, duke ju ndihmuar të zhvilloni aftësi thelbësore si leximi. Ata gjithashtu kishin më pak përgjegjësi dhe kishin më shumë energji për të investuar në suksesin tuaj akademik dhe shëndetin emocional.
Pra, nëse jeni i fëmija i parë i lindur në familjen tuaj, duhet ta konsideroni veten me fat. Prindërit tuaj mund të kenë qenë më të vështirë për ju, por kjo ndodh vetëm sepse ata harxhuan kaq shumë kohë për të siguruar suksesin tuaj. Plus, mençuria vjen me moshën, kështu që ju mund të ndani atë që keni mësuar me vëllezërit e motrat më të vegjël.
