Format që ajo mund të marrë janë të ndryshme dhe përfshijnë dhunë fizike – të tilla si goditje, shtytje ose shqelma, dhunë verbale – në formën e fyerjeve nënçmuese ose ngacmimeve, ose përhapjen e thashethemeve që dëmtojnë reputacionin e një personi dhe shpesh përfshijnë përjashtimin e tij shoqëror. Një formë më e fundit e ngacmimit shkollor ka të bëjë me ngacmimin në internet, ku personi referohet përmes postës elektronike, mesazheve në Facebook ose SMS.
Ngacmimi, fyerjet e vazhdueshme, stigmatizimi dhe margjinalizimi kanë si pasojë që të zhvlerësojnë fëmijët si pjesë e tërësisë, duke ndikuar në mënyrë të konsiderueshme në imazhin e tyre për veten, dhe rrjedhimisht në performancën e tyre në jetën akademike dhe aftësitë shoqërore.
Si mund ta mbrojë një prind një fëmijë nga ekspozimi dhe vuajtja nga kjo lloj dhune?
Cilët janë faktorët që e shtyjnë një fëmijë të përdorë dhunë të organizuar ndaj një shoku të klasës apo bashkëmoshatarit?
Është e qartë në kontekstin shkollor se duhen marrë masa për të identifikuar dhe parandaluar sjelljet sistematike të shënjestrimit kundër nxënësve të veçantë. Përtej dhe para kësaj, mburoja themelore e mbrojtjes është pozicioni i fëmijës brenda familjes dhe marrëdhënia që ai zhvillon me ata që janë pranë tij.
Fëmija ka nevojë të marrë mbështetjen dhe pranimin e kujdestarit, i cili i kupton ndjenjat dhe vështirësitë e tij, flet hapur me të, pa sugjerime dhe kritika të tepruara, respekton mendimin dhe dëshirat e tij, është mbështetës i gabimeve dhe dështimeve të tij, beson në pikat e tij të forta dhe aftësia për të përmbysur një rezultat të keq ose për të korrigjuar një keqtrajtim. Të gjitha sa më sipër e ndihmojnë fëmijën të ndërtojë një imazh pozitiv dhe të qëndrueshëm të vetvetes, i cili e mbron atë jo vetëm nga vuajtjet, por edhe nga shprehja e sjelljeve të ngjashme ndaj një bashkëmoshatari. Kjo sepse që të dy “kryerësi” dhe “viktima” të sjelljeve ngacmuese janë individë që mbajnë një imazh të nënvlerësuar për veten dhe një marrëdhënie përkatësisht që nuk përputhen me ata që janë pranë tyre.
Në rastin e “viktimës”, sjellja e keqe që i nënshtrohet konfirmon dyshimet para-ekzistuese për veten e tij, një referencë për vlerën, imazhin e tij dhe aftësinë për të reaguar ndaj diçkaje negative. Në të njëjtën kohë, mungesa e një mjedisi mbështetës në të cilin ai mund të kthehej për të ndarë vështirësitë e tij, forcon dyshimin për mundësinë e dëgjimit dhe justifikimit, si rezultat i së cilës ai pranon pasivisht atë që po i ndodh.
Në rastin e “kryesit”, të cilat ndjenjat negative ndaj vetes eliminohen përmes shprehjes së agresionit ndaj një personi tjetër. Dikush ka nevojë të “bartë” imazhin e keq që ka për veten e tij, të funksionojë si inferior, i parëndësishëm ose i parëndësishëm, në mënyrë që ai të ndihet “superior”.
Është një ndjenjë epërsie që nuk bazohet në një imazh të mirë, të qëndrueshëm të vetvetes, përmes një vlerësimi pozitiv të potencialit të dikujt, por në një pohim të shtrembëruar të fuqisë që presupozon poshtërimin e tjetrit.
Prandaj, si kryesi, ashtu edhe subjekti i sjelljes së dhunshme kanë humbur mundësinë për të besuar në potencialin e tyre për të pretenduar më shumë sesa rolin e të këqijve ose të abuzuarve. Ata të dy janë njësoj “viktima”, të cilët kanë nevojë për ndihmën e mjedisit të menjëhershëm dhe më të gjerë, në mënyrë që të formojnë një perspektivë më të mirë për veten e tyre.
Mjedisi familjar, si konteksti më i menjëhershëm, mund të luajë një rol thelbësor në formimin e një imazhi më të shëndetshëm për veten, me një theks në aftësitë, por edhe duke pranuar ndonjë gabim ose mosveprim.
Ky supozim do ta lejojë atë të njohë më plotësisht se kush është, pa u bllokuar në imazhin e “të paprekshmit”, gjë që do ta ndalojë atë të ndajë vështirësitë e tij, duke e detyruar atë të pranojë sistematikisht sjelljet negative ose t’i heqë ato nga të tjerët.
Përgatiti Fon Ilia, Psikolog klinik- Mindfulness Coach
Burimi: psychologynow.gr
©Portali Shkollor–
