Shkruan: Gëzim Bullaku (mësimdhënës, pedagog dhe wikipedian)
Wikipedia luan një rol shumë të rëndësishëm edukativ dhe arsimor në botën moderne, duke ofruar qasje të lirë dhe të hapur në një burim të gjerë informacioni për miliona njerëz.
Wikipedia (ang. Wikipedia, wi-ki-shpejt + gr. paideia-dituri). është një enciklopedi elektronike e lirë, kolektive, shumëgjuhëshe dhe e hapur. Ka miliona artikuj në rreth 300 gjuhë nga fusha të ndryshme, të shkruara në mënyrë bashkëpunuese prej vullnetarësh nga mbarë bota. Më e gjëra është wikipedia në gjuhën angleze. Wikipedia ofron informacione të rëndësishme edhe nga fusha e edukimit dhe arsimit. Autori i “wik-it” të parë ishte programuesi amerikan i kompjuterit Ward (Howard) Cuningham, ndërsa bashkautorët e Wikipedia-s janë amarikanët tjerë Jimmy D. Wales dhe Lawrence M. Sanger, të cilët e lansuan atë në fillim të vitit 2001. Wikipedia shqip është lansuar më 12 tetor 2003. Wikipedia është një burim shumë i rëndësishëm i informacionit. Të dhënat e saj, nëpërmjet intermetit, e shfrytëzojnë lehtësisht miliona të interesuar nga çdo pjesë e rruzullit tokësor. Për shkak se, informacioni i saj mund të jetë edhe përkohësisht jo i plotë ai duhet shfrytëzuar në mënyrë kritike, duke e krahasuar dhe plotësuar atë me informacion përkatës nga burime të tjera.
Disa nga rolet edukative dhe arsimore të saj mes tjerash janë edhe këto:
• Qasje e hapur dhe falas në informacion
Wikipedia është falas dhe e hapur për këdo me qasje në internet. Kjo e bën të mundur që njerëzit nga të gjitha vendet dhe shtresat sociale të kenë qasje në një burim të gjerë dijesh, duke reduktuar ndarjen dixhitale dhe ekonomike në qasje në informacion.
• Enciklopedi e gjithanshme
Wikipedia përmban artikuj mbi një gamë të gjerë temash, duke mbuluar shkencat natyrore, shoqërore, artet, teknologjinë dhe shumë fusha të tjera. Ky diversitet informacioni e bën atë një burim të vlefshëm për nxënësit, studentët dhe mësuesit.
• Mjet për kërkime dhe projekte
Wikipedia është shpesh pika e parë e kontaktit për studentët që kërkojnë informacion për detyrat dhe projektet e tyre. Artikujt përmbajnë referenca të shumta që studentët mund t’i përdorin për të gjetur burime të mëtejshme dhe për të zgjeruar kërkimet e tyre.
• Promovimi i vetë-mësimit
Nxënësit dhe studentët mund të përdorin Wikipedia-n për të mësuar në mënyrë të pavarur mbi tema të ndryshme. Ky proces i ndihmon ata të zhvillojnë aftësitë e tyre të vetë-mësimit dhe hulumtimit, duke i bërë më të aftë për të menaxhuar dijen e tyre.
• Përfshirja në procesin mësimor
Mësuesit dhe profesorët mund të integrojnë përdorimin e Wikipedia-s në kurikulat e tyre, duke e përdorur si një burim shtesë për materialet mësimore ose duke inkurajuar studentët të krijojnë dhe redaktojnë artikuj si pjesë e projekteve të klasës.
• Zhvillimi i aftësive të shkrimit dhe redaktimit
Puna në Wikipedia mund të përmirësojë aftësitë e shkrimit dhe redaktimit të studentëve. Ata mësojnë të organizojnë informacionin, të citohen burimet e duhura dhe të prezantojnë materialin në mënyrë të qartë dhe të strukturuar.
• Mësimi i kritikës së burimeve
Wikipedia i mëson nxënësit dhe studentët të jenë kritikë ndaj burimeve të informacionit. Duke analizuar burimet dhe referencat e përdorura në artikuj, ata mësojnë të vlerësojnë besueshmërinë dhe saktësinë e informacionit që marrin.
• Përditësimi i informacionit
Artikujt në Wikipedia shpesh përditësohen me shpejtësi për të reflektuar ndryshimet dhe zhvillimet e reja. Kjo karakteristikë e bën atë një burim të besueshëm për informacion të kohës së fundit, duke ndihmuar nxënësit, studentët dhe mësuesit të qëndrojnë të informuar për ngjarjet aktuale dhe zbulimet e reja shkencore.
• Mësimi i përgjegjësisë akademike
Kontributi në Wikipedia mëson nxënësit dhe sidomos studentët për përgjegjësinë akademike në krijimin dhe shpërndarjen e informacionit. Ata mësojnë rëndësinë e citimeve të sakta dhe të respektimit të standardeve etike në publikim.
• Promovimi i multilingualizmit dhe kulturës globale
Wikipedia është e disponueshme në shumë gjuhë dhe mbulon tema nga e gjithë bota, duke ndihmuar në promovimin e multilingualizmit dhe kuptimin e kulturave të ndryshme. Kjo ndihmon në zhvillimin e një perspektive globale dhe të respektit për diversitetin kulturor.
Në përfundim, Wikipedia luan një rol të pazëvendësueshëm edukativ dhe arsimor, duke ofruar burime të pasura për nxënësit, studentët, mësuesit dhe të gjithë të interesuarit për të mësuar dhe zgjeruar njohuritë e tyre në mënyrë të lirë dhe të hapur.
