Fëmijët dinë të bëjnë pyetje edhe për çështje të cilat të rriturit nuk e kanë një përgjigje.
Për shembull, a keni menduar ndonjëherë pse pasaportat kanë vetëm ngjyra të caktuara ose pse njerëzit nuk mund të buzëqeshin në fotografitë e kartës së identitetit?
1. Pse nuk mund të buzëqeshni në fotografitë e kartës së identitetit?
Sa herë që bëjmë fotografi për pasaporta, viza ose dokumente, na thuhet të mbajmë një shprehje neutrale të fytyrës dhe goja të jetë e mbyllur. Arsyeja janë skanerët biometrikë që u lançuan në 2005-ën. Skanerët mund të njohin fytyrën e një personi vetëm nëse qëndron neutrale, gjë që lejon parandalimin e mashtrimeve.
2. Pse pasaportat nuk janë kurrë me ngjyrë portokalli ose vjollcë?
Cilën ngjyrë ka pasaporta juaj? Vë bast se është ose jeshile, ose gri, e kuqe, blu ose e zezë. Megjithëse ka disa variacione ngjyrash që përdoren vetëm në vende të veçanta, nuk do të shihni kurrë pasaporta portokalli ose vjollcë. Pse? Në fakt, nuk ka arsye specifike. Vendet thjesht nuk përdorin ngjyra të ndezura, sepse ato nuk duken zyrtare dhe serioze.
3. Pse shumica e njerëzve e urrejnë tingullin e zërit të tyre kur e dëgjojnë në një regjistrim?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Ju ndoshta e keni dëgjuar zërin tuaj të regjistruar dhe nuk ju ka pëlqyer. Nuk jeni i vetmi. Madje ekziston një term i veçantë për të mos pëlqyer zërin tuaj, ‘konfrontim zëri’. Puna është se përçueshmëria e ajrit dhe e indeve të trupit është e ndryshme dhe dridhjet brenda trupit na bëjnë të mendojmë se zëri ynë është në fakt më i ulët. Por nëse dëgjojmë zërin tonë në një regjistrim, atëherë truri merr informacion rreth tingujve vetëm përmes nervit të dëgjimit dhe kështu shfaqet kjo disonancë. Zëri ynë i regjistruar nuk i përmbush pritshmëritë tona.
4. Pse topat e tenisit janë të verdhë?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Topi i tenisit ka pësuar një evolucion të ngjyrave. Përpara se të kishin ngjyrën e verdhë neon, topat ishin ose të bardhë ose të zinj. Por problemi ishte se vërehej me vështirësi në ekranin e televizorit. Kështu që përfundimisht komuniteti i sportit vendosi t’i bënte të gjithë topat të verdhë në mënyrë që ata të mund të ishin të dukshëm për audiencën.
5. Pse autobusët e shkollave dhe taksitë janë gjithashtu të verdhë?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Taksitë dhe autobusët e shkollave kanë diçka të përbashkët—ngjyrën e tyre të verdhë. Arsyeja pas kësaj është mjaft e thjeshtë — e verdha tërheq vëmendjen më shpejt se çdo ngjyrë tjetër. Ndër objektet e tjera, ju i dalloni gjërat e verdha edhe në errësirë. Prandaj, kjo ngjyrë u zgjodh për autobusët e shkollave dhe taksitë, kështu që fëmijët dhe të rriturit mund ta dallonin lehtësisht.
6. Pse fleta e aluminit ka një anë të shndritshme dhe një të zbehtë?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Nëse keni përdorur ndonjëherë letër alumini, me siguri keni vënë re se ajo ka 2 anë — të zbehtë dhe me shkëlqim. Gjatë ‘frezimit’ kur nxehtësia dhe tensioni aplikohen për të shtrirë dhe formësuar fletën e letrës, 2 anët shtypen së bashku dhe bluhen në të njëjtën kohë.
7. Pse një pije e gazuar në kanaçe dhe një në shishe plastike ka shije të ndryshme?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Nëse jeni adhurues i pijeve joalkoolike, ndoshta keni vënë re se soda në kanaçe ka shije të ndryshme nga ajo në shishe. Edhe pse prodhuesit përdorin të njëjtën formulë për paketime të ndryshme, shumë njerëz mendojnë se shijet janë të ndryshme. Shpjegimi i mundshëm është se alumini në kanaçe ka një shtresë polimeri që mund të thithë një aromë. Dhe në rastin shishes, shija është e ndryshme për shkak të kimikatit plastik — acetaldehidi që gjithashtu ndryshon shijen.
8. Pse perendimi dhe lindja e diellit duken ndryshe?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
A mund t’i dalloni ndryshimet midis perëndimit të diellit dhe lindjes së diellit. Ju mund të keni vënë re se ato kanë ngjyra të ndryshme. Përpara se rrezet e diellit të arrijnë sytë tanë, gjatësitë e valëve më të shkurtra shpërndahen dhe ne shohim ngjyrat si e verdha, portokallia, e kuqja gjatë perëndimit të diellit. Ne perceptojmë më shumë ngjyra në agim sesa në muzg.
9. Pse kemi rrathë të zinj poshtë syve kur jemi të lodhur?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Pas netëve pa gjumë dhe punës së vështirë, mund të vëmë re rrathë të zinj poshtë syve që gratë zakonisht përpiqen t’i fshehin duke përdorur kozmetikë. Sipas mjekëve, rrathët shfaqen sepse lodhja dhe mungesa e gjumit mund të ngadalësojnë qarkullimin e gjakut rreth syve. Dhe për shkak të kësaj, kapilarët (enët e gjakut) të vendosura në këtë zonë fryhen me gjak dhe zgjerohen, duke e bërë lëkurën nën sytë tanë më të errët.
10. Pse nuk i kujtojmë ndonjëherë ëndrrat tona?
Pyetjet e fëmijëve për të cilat të rriturit nuk
Ndonjëherë pas një nate gjumi të ëmbël, ne mund t’i kujtojmë ëndrrat tona, por ndonjëherë nuk mundemi. Arsyeja është e rrënjosur në biologjinë e trupit tonë. Ëndrrat që kujtojmë ndodhin kryesisht gjatë periudhave të caktuara të ciklit tonë të gjumit. Por nëse zgjohemi me një orë alarmi, ajo rrit nivelin tonë të noradrenalinës dhe e bën më të vështirë për ne të kujtojmë ëndrrat tona.
Tani i ke disa përgjigje.
