Nga Pranvera Musta: Zgjidhja e mosmarrëveshjeve nxënës-nxënës dhe mësues-nxënës

Konfliktet (mosmarrëveshjet) janë një pjesë e pashmangshme e marrëdhënieve ndërnjerëzore, dhe ambienti shkollor nuk bën përjashtim.

Nxënësit dhe mësuesit përballen me sfida të ndryshme të komunikimit, mospërputhje mendimesh apo mosmarrëveshje të vogla që shpeshherë mund të ndikojnë në ecurinë dhe atmosferën e klasës. Në një shoqëri ku bashkëpunimi dhe mirëkuptimi janë themelore, të mësuarit për të zgjidhur konfliktet në mënyrë konstruktive është një aftësi e domosdoshme për nxënësit dhe mësuesit.

Ky shkrim synon të eksplorojë mënyrat më efektive për të menaxhuar konfliktet (mosmarrëveshjet) ndërmjet nxënësve, si dhe ndërmjet nxënësve dhe mësuesve, duke theksuar rëndësinë e komunikimit, empatisë dhe mirëkuptimit të ndërsjellë. Me strategji praktike dhe shembuj konkretë, do të tregoj  se si zgjidhja e konflikteve mund të ndihmojë në krijimin e një mjedisi të qetë dhe produktiv për të gjithë.

Disa hapa konkretë që mund të ndjekë mësuesi nëse dy nxënës konfliktohen:

1. Ruajtja e qetësisë dhe kontrollit

• Mbani qetësinë: Edhe nëse situata është e tensionuar, mësuesi duhet të ruajë qetësinë e vet dhe të flasë me një ton të ulët e të qetë.
• Ndërhyni menjëherë: Ndërhyni pa hezitim për të parandaluar që konflikti të përshkallëzohet, duke i ndarë fizikisht nxënësit nëse është e nevojshme, por me kujdes dhe respekt.

2. Krijimi i një hapësire të sigurt për diskutim

• Zhvendosni nxënësit: Nëse është e mundur, dërgojini nxënësit në një vend më të qetë për të biseduar, larg syve të shokëve të tjerë, në mënyrë që ata të ndihen më të qetë dhe më pak të gjykuar.
• Përdorni një qasje të paanshme: Shpjegoni që doni të dëgjoni të dyja palët pa paragjykim dhe se qëllimi është zgjidhja e konfliktit.

3. Dëgjimi aktiv i secilës palë

• Dëgjoni një nga një: Jepuni secilit nxënës mundësinë për të shprehur mendimet e tyre pa ndërprerje. Përdorni dëgjimin aktiv, duke treguar që po i dëgjoni me vëmendje.
• Përdorni pyetje sqaruese: Pyesni për të sqaruar çështjet e ngritura, por pa e bërë nxënësin të ndihet i akuzuar.

4. Përdorimi i gjuhës pozitive dhe përdorimi i fjalive që fillojnë me “Unë …..”

• Nxitni që nxënësit të flasin për ndjenjat e tyre: Ndihmojini të përdorin fjali që fillojnë me “Unë ndjej…” në vend që të akuzojnë tjetrin. Kjo i ndihmon të shprehin emocionet në mënyrë më konstruktive.

5. Gjetja e një zgjidhjeje së bashku

• Diskutoni së bashku: Udhëhiqni një diskutim ku nxënësit të kërkojnë zgjidhje. Pyetni: “Çfarë mund të bëjmë që të ndjeheni më mirë dhe të shmangni një situatë të tillë në të ardhmen?”
• Mundësitë për zgjidhje: Ofroni disa opsione dhe ndihmoni nxënësit të arrijnë një marrëveshje që i kënaq të dyja palët.

6. Pasojat dhe reflektimi

• Pasojat e drejta dhe edukative: Nëse është e nevojshme, zbatoni pasoja të drejta, por sigurohuni që ato të jenë edukative dhe jo ndëshkuese.
• Reflektimi pas situatës: Bisedoni me nxënësit më vonë për të reflektuar mbi atë që ndodhi dhe për të mësuar nga përvoja. Nxitini të mendojnë për mënyra më të mira për të përballuar konflikte të ngjashme në të ardhmen.

7. Ndjekja

• Monitoroni situatën: Ndiqni nga afër marrëdhënien mes nxënësve për t’u siguruar që konflikti është zgjidhur dhe nuk përsëritet.
• Ofroni mbështetje emocionale: Nëse ndonjë nga nxënësit ka nevojë për më shumë mbështetje, sugjeroni biseda me psikologun e shkollës ose biseda të mëtejshme me ju.

Kjo qasje i ndihmon nxënësit të mësojnë si të menaxhojnë emocionet dhe konfliktet në mënyrë të shëndetshme dhe ndihmon në krijimin e një klime të respektit në klasë.

Po kur ndodh një konflikt midis mësuesit dhe nxënësit si mund të veprohet?

Në këto raste është thelbësore të trajtohet situata në mënyrë profesionale dhe me qëllim ndërtimin e një marrëdhënieje pozitive. Disa hapa për të zgjidhur një konflikt ( mosmarrëveshje) të tillë:

1. Ruajtja e qetësisë dhe vetëkontrollit

• Qetësoni situatën: Nëse konflikti ndodh gjatë orës së mësimit, përpiquni të mos reagoni me emocione të forta. Merrni frymë thellë dhe përpiquni të shmangni ngritjen e zërit ose përdorimin e fjalëve që mund të përshkallëzojnë situatën.
• Shtyni diskutimin në një moment të përshtatshëm: Nëse është e mundur, sugjeroni të flisni për çështjen më vonë, në mënyrë që të dyja palët të kenë kohë për t’u qetësuar.

2. Tregoni gatishmëri për të dëgjuar

• Udhëzoni nxënësin për një bisedë private: Diskutoni me nxënësin larg të tjerëve për të ruajtur privatësinë dhe për të shmangur ndjenjat e turpit ose mbrojtjes nga ana e nxënësit.
• Dëgjoni me empati: Jepini mundësinë nxënësit të shpjegojë ndjenjat dhe mendimet e tij pa ndërprerje. Mundohuni të kuptoni se çfarë ndodhi nga këndvështrimi i tij.

3. Shpjegoni qëllimet tuaja me qetësi

• Përdorni një gjuhë pozitive: Në vend që të përqëndroheni te gabimet ose sjellja e nxënësit, përqendrohuni te ndikimi i situatës në të gjithë klasën dhe përse është e rëndësishme të keni rregulla për të ruajtur mësimin.
• Përdorni “Unë ndjej …….. Për shembull, mund të thoni: “Unë ndjej që kur ka zhurmë në klasë, është e vështirë të përqendrohem te dhënia e njohurive”

4. Gjetja e zgjidhjeve së bashku

• Kërkoni nga nxënësi të propozojë një zgjidhje: Nxitni nxënësin të ofrojë mënyra për të përmirësuar situatën. P.sh., “Çfarë mendon se mund të bëjmë për ta zgjidhur këtë?”
• Diskutoni për mundësitë: Bashkërisht, bini dakord për një plan veprimi që respekton të dyja palët. Sigurohuni që nxënësi të ndihet i dëgjuar dhe të ketë një rol në zgjidhje.

5. Përcaktoni pasoja dhe marrëveshje të drejta

• Nëse është e nevojshme, shpjegoni pasojat: Nëse sjellja e nxënësit kërkon pasoja, sigurohuni që ato të jenë edukative dhe të drejta. Shpjegoni qartë pse është e rëndësishme të respektohen rregullat.
• Vendosni pritshmëri për të ardhmen: Bini dakord për sjelljen e duhur në të ardhmen dhe shprehni mbështetje për suksesin e nxënësit.

6. Ndjekja dhe mbështetja

• Ndiqni marrëveshjen: Monitoroni situatën dhe sigurohuni që nxënësi të respektojë marrëveshjet e bëra.
• Tregoni vlerësim për përmirësimet: Kur nxënësi përpiqet të përmirësojë sjelljen, tregoni mirënjohje dhe inkurajim.

Në përfundim, zgjidhja e konflikteve në mjedisin shkollor është një proces i rëndësishëm që kërkon përkushtim, durim dhe dëshirë për mirëkuptim nga të gjithë pjesëmarrësit. Kur nxënësit dhe mësuesit mësojnë të trajtojnë konfliktet me respekt dhe empati, jo vetëm që përmirësohet atmosfera e klasës, por gjithashtu krijohet një ambient ku secili ndjehet i dëgjuar dhe i vlerësuar. Kjo kulturë bashkëpunimi dhe respekti përgatit nxënësit për sfidat e jetës jashtë shkollës, duke i pajisur ata me aftësi të rëndësishme për një të ardhme të suksesshme.

*Autorja është mësuese e lëndëve kimi-biologji në shkollën 9-vjeçare “Gjon Ndoci”