Finlanda heq dorë nga orët mësimore, përmes lëndëve tradicionale. Nuk ka një mënyrë për të përcaktuar intelektin, sepse të gjithë jemi unikë në mënyrën tonë dhe kjo do realizohet në sistemin arsimor përmes “mësimit të bazuar në fenomen”
Është e vërtetë që në ditët moderne, sistemi arsimor, ka nevojë të refomohet. Fëmijët e diplomuar nga shkolla e mesme nuk kuptojnë se si të sigurojnë ushqimin e tyre, të paguajnë taksat e tyre, ose të kryejnë shumë aktivitete të përditshme, “reale”. Qëllimi i vetëm i sistemit arsimor duhet të jetë të na edukojë për të përmirësuar veten dhe shoqërinë, ndërkohë që thjesht na tregon se çfarë të mendojmë (në vend se të mendojmë).
Shumë fëmijë nuk kuptojnë për çfarë diplomohen dhe për çfarë u shërben, kjo sepse ata “ngecin” në këtë sistem. Në shumë raste, ato ushqehen edhe me propagandë dhe keqinformim.
Në disa vende po përpiqen të ndryshojnë mënyrën se si i qasemi arsimit. Finlanda, një udhëheqëse e gjatë në arsim, është në procesin e reformimit të plotë të sistemit arsimor. Finlanda do të miratojë një sistem të “të mësuarit të bazuar në fenomen”, duke i lejuar studentët të heqin lëndët standarde dhe të përjetojnë më shumë të dhëna holistike, ndërdisiplinore.
Çfarë është mësimi i bazuar në fenomen?
Mësimi i bazuar në fenomen merr një qasje shumë të ndryshme në arsim, duke shmangur lëndët klasike si matematika apo shkenca. Studentët marrin një fenomen ose koncept të veçantë dhe e shohin atë përmes lenteve të shumëfishta, duke e aplikuar atë në çfarëdo lënde, si gjeografia, historia apo ekonomia.
Mësimdhënia dhe mësimi i bazuar në fenomen përdorin kuriozitetin natyror të fëmijëve për të mësuar në një kontekst holistik dhe autentik. Fenomenet studiohen si subjekte holistike, në kontekstin e tyre të vërtetë, dhe informacioni apo shkathtësitë që lidhen me to, studiohen duke kaluar kufijtë midis subjekteve. Fenomenet janë tema të tilla si: Bashkimi Evropian, media dhe teknologjia, uji ose energjia, etj. Kjo u mundëson studentëve të mësojnë aftësitë e shekullit të 21-të si mendimi kritik, kreativiteti, inovacioni, puna ekipore dhe komunikimi.
Pra, studentët nuk do të studiojnë më vetëm një lëndë si fizika, por një varg subjektesh që lidhen me një temë, duke marrë një qasje më ndërdisiplinore. Për shembull, studentët mund të shikojnë Bashkimin Evropian, të cilat pastaj mund të përfshijnë gjuhët, ekonominë, historinë dhe gjeografinë dhe pastaj mund të shikojnë ndryshimet klimatike javën e ardhshme, të cilat mund të përfshijnë shkencën, studimet mjedisore, ekonominë dhe politikën.
Marrëdhënia mësues-nxënës gjithashtu do të ndryshojë, pasi nxënësit do të marrin një kombinim të kurseve online dhe në klasë. Dialogu midis nxënësve, kolegëve dhe mësuesve do të zhvendoset, pasi nxënësit do të inkurajohen të flasin më hapur dhe të ndajnë informacione. Struktura do të jetë më pak hierarkike dhe më tepër një mjedis i bazuar në ekip, shumë i ndryshëm nga mentaliteti klasik “mësuesi udhëzon studentin”.
Plus, nuk do të jenë vetëm mësuesit dhe anëtarët e fakultetit që hartojnë planet mësimore dhe vlerësojnë atë që nxënësit kanë mësuar, sepse vetë studentët do të luajnë një rol aktiv në përcaktimin e vlerësimit të tyre. Ky është një lajm i madh, pasi do të largohet fokusi nga testimet me shkrim.
Si do ta zbatojë Finlanda këtë qasje të re?
Finlanda është e njohur për të qenë një nga vendet kryesore në arsim. Në fakt, një nga ekspertët kryesorë botërorë në reformën dhe arsimin e shkollës, profesori i Harvardit, Pasi Sahlberg, ka shkruar shumë artikuj mbi sistemin arsimor të Finlandës. Sahlberg ka punuar shumë për të ndarë përvojat e Finlandës me reformën arsimore me pjesën tjetër të botës, dhe për arsye të mirë.
Finlanda nuk ka gjithmonë statistika të jashtëzakonshme të arsimit, por vendi ka një vlerësim të fortë për mësimdhënien dhe mësimin dhe ka pësuar ndryshime të rëndësishme arsimore. Finlanda nuk i përdor këto rezultate për të vlerësuar sistemin e saj të arsimit; në vend të kësaj, edukatorët përqëndrohen në atë që nxënësit duhet të mësojnë në jetën e tyre, jo në atë që provojnë provimet apo renditjet.
Sistemi finlandez i arsimit është gjithashtu i decentralizuar, duke lejuar mësuesit të ndryshojnë planet e tyre të mësimit dhe të organizojnë shkollimin sipas nevojave dhe preferencave të tyre lokale.
Qasja finlandeze në arsim është tashmë mjaft novatore, prandaj ndoshta kjo është arsyeja pse kaq shumë mësues janë dakord me këtë ndryshim në mësimdhënie. Në fakt, 70% e mësuesve në Helsinki janë në një farë mënyre të përfshirë në zhvendosjen e sistemit arsimor drejt mësimit të bazuar në fenomen. Disa mësues kishin filluar të zhvillonin mësim të bazuar në fenomen në klasat e tyre.
Finlanda planifikon të ndryshojë gradualisht sistemin, kështu që shkollat nuk do të jenë plotësisht të mësuarit të fenomenit deri në vitin 2020. Ndryshimi i parë i madh ka ndodhur në gusht të vitit 2016 nën Kornizën Kombëtare të Kurrikulës (NCF) të Finlandës. NCF është një dokument i detyrueshëm që thekson synimet e përgjithshme të sistemit arsimor duke përfshirë teknikat e mësimdhënies, stilet e mësimit, udhëzimet, vlerësimet, shërbimet mbështetëse dhe të tjera.
NCF tani përfshin mësimin fenomenal dhe inkurajon një qasje ndërdisiplinore në mësimdhënie. Megjithatë, ky stil nuk ishte domosdoshmërisht i ri në Finlandë, pasi disa mësues kanë përdorur një metodë më holistike të mësimdhënies për mjaft kohë.
Që nga gushti, shkollat publike me nxënës të moshës 7-16 vjeç duhet të kenë një periudhë të zgjatur duke përdorur të mësuarit të bazuar në fenomen, gjatësia e të cilave mund të përcaktohet nga shkolla. Shumë shkolla kanë vetëm dy ose më shumë periudha, secila prej të cilave zgjat disa javë, që marrin këtë qasje.
Pse është kjo e rëndësishme?
Shumë fëmijë nuk kanë një “jetë familjare” të përsosur, kështu që ata mësojnë përmes përvojave të tyre jashtë shtëpisë. Prandaj, argumenti që “fëmijët nuk kanë nevojë të mësohen në lëndë praktike në shkollë” është e gabuar. Sistemi arsimor supozohet të përfaqësojë tërësinë e asaj që ne duam për fëmijët – që përfaqësojnë të ardhmen tonë – për të mësuar. Pra, pse ne do t’i ushqejmë ato propagandë dhe do t’u mësojmë se ekziston vetëm një mënyrë për të menduar, një mënyrë për të ndjerë dhe një mënyrë për të përcaktuar inteligjencën.
Nuk ka një mënyrë për të përcaktuar intelektin, sepse të gjithë jemi unikë në mënyrën tonë. Kjo është bukuria e dualizmit; dallimet tona janë pikat tona të forta, dhe ne nuk duhet t’i shtypim ato dhe të jemi në përputhje me shoqërinë. Sistemi arsimor publik duhet ta përqafojë këtë dhe mësuesit duhet t’i edukojnë studentët e tyre nga zemra dhe në mënyrën e tyre unike!
Kjo është arsyeja pse decentralizimi dhe mësimi i bazuar në fenomen mund të jenë të dobishme. Ajo frymëzon një mjedis më bashkëpunues dhe i lejon studentët dhe mësuesit të lidhen në një mënyrë që ndarja dhe hierarkia i pengon ata ta krijojnë këtë raport. Ndoshta përmes këtij sistemi të ri, mësuesit do të pranojnë se ata mund të mësojnë po aq shumë nga nxënësit e tyre sa nxënësit e tyre mund të mësojnë prej tyre.
