Për fuqizimin e mirëqenies, shëndetit dhe dinjitetit të tyre, nxënësit vlerësojnë se edukimi seksual duhet të përfshihet si lëndë e obligueshme në planprogramin mësimor. Kjo lëndë vlerësohet nga njohësit se u ofron nxënësve të kuptojnë ndryshimet trupore, duke rritur mundësinë e mbrojtjes nga rreziqet e në parandalimin e ngacmimeve seksuale
Me dy njësi mësimore me më pak se 10 faqe, nxënësit përgjatë arsimit parauniversitar mund të mësojnë për marrëdhëniet, seksualitetin dhe shëndetin emocional e fizik.
Për Drit Krasniqin, i cili është nxënës në gjimnazin “Sami Frashëri” në kryeqytet, kjo nuk është e mjaftueshme për fuqizimin e mirëqenies, shëndetin dhe dinjitetin e tyre. Ai ka thënë se procesi mësimore duhet të përfshije si lëndë të veçantë edukimin seksual dhe shëndetin riprodhues, me materiale cilësore.
“Mendoj pse është e rëndësishme se pikërisht na përket një fazë e jetës sonë ku jemi duke kaluar tani, e cila është edhe adoleshenca, e gjatë kësaj faze kemi çrregullime hormonale, por më mirë të themi ndryshime të tilla si të aspektit emocionale, ndryshime të pjesës trupore ashtu dhe pjesës kognitive. Sa i përket pjesës kognitive është një stazh shumë i rëndësishëm për ne pasi gjatë kësaj moshe kemi hapësirën më të veçantë për t’i marrë këto informata të cilat na nevojitën për të ardhmen tonë”, ka thënë ai.
Lënda e “Edukimit seksual” është zgjedhore dhe jo obligative. E cila rrallë herë përzgjidhet nga shkollat. Këtë lëndë e ligjëron që nga 2018, Sueda Jusufi – Hashani në shkollën “Astrit Bytyçi” në Ferizaj.
Ajo ka thënë se kjo lëndë është e domosdoshme, meqë u ofron nxënësve të kuptojnë ndryshimet trupore, duke rritur mundësinë e mbrojtjes nga rreziqet dhe duke i fuqizuar ata për të bërë zgjedhje të shëndetshme dhe të informuara.
“Duke përfshirë edhe temat tjera që nxënësit kanë mungesë të informacionit lidhur me sëmundjet e seksualisht transmetuese, me planifikimin familjarë me parandalimin e shtatzënive, edukimi seksual është edukim cilësor që duhet përshtatur me moshën duke u bazuar në respektin vlerat e etike, aftësitë dhe njohurit mbi mirëqenien e tij dhe mbi të gjitha për shëndetin e përgjithshëm”, ka thënë ajo.
Në javën e fundit, Ministria e Arsimit është kritikuar për miratimin e disa doracakëve për mësimdhënësit me përmbajtje të papërshtatshme për edukatën shëndetësore dhe seksuale. Ministria e Arsimit pezulloi doracakët dhe njoftoi për rishikimin e tyre.
Agon Ahmeti, drejtor në organizatën “ETEA” ka thënë se shteti ka dështuar t’u ofrojë nxënësve edukim mbi seksualitetin dhe shëndetin riprodhues. Ai e sheh të rëndësishme në parandalimin e ngacmimeve seksuale përfshirjen e kësaj lëndë si obligative në planprogramin mësimor.
“Kanë të bëjnë edhe me çështje të drejtave të njeriut të barazisë gjinore specifikisht me ngacmimet seksuale që ndodhin brenda ambienteve edukativo-arsimore”, ka thënë ai. “rrezikon që si teme dhe si lëndë që përfshihet në sistemin arsimor me u shty, mos me u rikthye në tavolinë për faktin që u bë shumë zhurmë dhe po duket që personat relevantë, institucionet relevante nuk e kanë guximin e duhur për me e shty përpara as këtë proces”, ka shtuar Ahmeti.
Sipas raportit të Këshillit Evropian mbi “politikat e BE-së për edukimin seksual” është thënë se shtetet nordike dhe ato të beneluksit ofrojnë planprogram cilësor për seksualitetin, ndërsa shtetet e Evropës Lindore dhe Jugore kanë programe edukimi për seksualitetin të mangëta ose të papërshtatshme.
Udhëzimi global i OKB-së tregon se arsimimi në lidhje me seksualitetin duhet të fillojë në moshën 5 vjeçare. Megjithatë, aty shkruan se edukata për seksualitetin është një proces që përcjell gjatë gjithë jetës, i cili mund të fillojë edhe më herët, në shtëpi.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë ofrimi i njohurive për fëmijët dhe të rinjtë për të drejtat e tyre dhe për atë që është dhe nuk është sjellje e pranueshme, edukata seksuale i bën ata më të vetëdijshëm në perceptimin e abuzimeve dhe parandalimin e tyre. Udhëzimi ndërkombëtar i OKB-së kërkon që fëmijët nga mosha 5 deri në 8 vjeç të njohin ngacmimin dhe dhunën, dhe të kuptojnë se këto janë veprime të gabuara. Po ashtu që fëmijët nga mosha 12 -15 vjeç të bëhen të vetëdijshëm se ngacmimi seksual, sulmi seksual, dhuna nga partnerët e tyre janë shkelje të të drejtave të njeriut dhe asnjëherë nuk është fajtor viktima.
26.7 për qind e 383 nxënësve në Kosovë, të cilët i janë përgjigjur një pyetësori të Institutit për Hulumtime dhe të Drejtat e Njeriut (IHDNJ) për perceptimin mbi dhunës dhe ngacmimet seksuale, kanë deklaruan të jenë ndier viktima të ngacmimeve seksuale.
Në raportin “Perceptimet e të rinjve mbi dhunën seksuale dhe ngacmimet seksuale”, është theksuar gjithashtu se nxënësit nuk janë të informuar se kur është e ligjshme kryerja e marrëdhënieve seksuale. Raporti ka gjetur se 91.2 për qind e nxënësve nuk janë të informuar se marrëdhëniet me personat nën moshën e lejuar, edhe në rast se janë me pëlqim të individëve, janë të jashtëligjshme. /KOHA.NET
