A jeni më i zgjuar se mesatarja? Mund të jeni një person shumë inteligjent, por nuk e dini ende? Të jesh inteligjent do të thotë që nuk je thjesht i ditur, shpikës, i zgjuar, mendjemprehtë dhe mendjemprehtë. Njerëzit inteligjentë zotërojnë një gamë të gjerë karakteristikash unike që e bëjnë më të lehtë njohjen e tyre.
Inteligjenca përkufizohet si aftësia për të mësuar, kuptuar dhe për të bërë gjykime të arsyeshme ose për të mbajtur opinione të arsyeshme.
Ekzistojnë lloje të ndryshme të inteligjencës si emocionale, ndërpersonale, logjike, madje edhe muzikore. Sipas kërkimeve shkencore, i njëjti person mund të ketë një nivel të ndryshëm inteligjence në varësi të sferës. Ose me fjalë të tjera, dikush mund të jetë një gjeni absolut në matematikë, por plotësisht i paaftë për të bashkëvepruar me njerëzit për shembull.
Këtu lind pyetja se si zhvillohet inteligjenca dhe cilët faktorë e bëjnë dikë inteligjent në një sferë dhe jo aq inteligjent në një tjetër.
“Disa tipare të lidhura me inteligjencën zgjidhen nga evolucioni sepse kjo i mundëson një specie të mbijetojë gjatë kohërave të tranzicionit/katastrofave, të krijojë [civilizime] më të begata ose të pushtojë habitate të reja,” thotë ajo për Bustle.
Por a është e gjitha çështje gjenesh dhe evolucioni? A luajnë rol edhe familja, edukimi, mjedisi social dhe sjellja e prindërve në zhvillimin e inteligjencës së fëmijës?
E vërteta është se shkencëtarët ende nuk kanë dalë me një listë të plotë të të gjithë faktorëve që ndikojnë në inteligjencën e dikujt. Por ajo që dimë me siguri, është se ka shumë karakteristika të përbashkëta me njerëzit që kanë rezultate të larta në testet e IQ dhe janë shumë inteligjentë.
Këtu janë 6 prej tyre që ne kemi përshkruar bazuar në kërkime shkencore:
1. Kuriozitet.
Sipas një studimi të vitit 2016, i publikuar në Journal of Individual Differences, ekziston një lidhje midis nivelit të inteligjencës gjatë gjithë fëmijërisë dhe dëshirës për të fituar përvojë në moshë madhore.
Për 50 vjet, studiuesit që kryen studimin vëzhguan njerëz të lindur në MB. Ata arritën në përfundimin se fëmijët në moshën njëmbëdhjetë vjeç me rezultate më të larta të IQ ishin më të interesuar për të fituar përvojë të re në moshën 50-vjeçare sesa të tjerët.
2. Kreativiteti.
“Imagjinata është me e rëndësishme se dija.” Ajnshtajni
Njerëzit me inteligjencë të lartë janë gjithashtu jashtëzakonisht krijues. Për shembull, imagjinata krijuese e Ajnshtajnit bëri të mundur zhvillimin e Teorisë së Relativitetit. Gjithçka filloi me atë që mendoi se si do të ishte të drejtosh një rreze drite. Pra, rezulton se kreativiteti është gjithashtu një formë inteligjence.
“Të jesh i hapur dhe kreativ do të thotë që ne mund të bashkojmë lehtësisht njohuri të reja që janë cilësisht të ndryshme nga shuma e pjesëve të tyre,” thotë Dr. Perpetua Neo për Bustle.
3. Marrja e rreziqeve.
Marrja e rreziqeve mund të jetë një shenjë e inteligjencës më të lartë. Sipas hulumtimeve finlandeze, nga viti 2015, njerëzit që kanë guximin të rrezikojnë janë më të zgjuar.
Pjesëmarrësit në studim duhej të kalonin një test simulimi të drejtimit. Ata duhej të kalonin përpara semaforëve të verdhë ose të prisnin që dritat të bëheshin të kuqe. Shkencëtarët që kryen studimin arritën në përfundimin se ata që morën vendime të rrezikshme gjatë eksperimentit kishin më shumë lëndë të bardhë të trurit – pjesa e trurit që lidhet me kapacitetin njohës.
4. Ata nuk kanë frikë të pranojnë se nuk dinë diçka.
“Unë e di që jam inteligjent sepse e di një gjë që nuk di asgjë.” – Sokrati
Njerëzit inteligjentë nuk kanë frikë të thonë se nuk kanë njohuri mbi diçka. Sipas informacioneve të siguruara nga Business Insider, një studim i kryer nga Justin Kruger dhe David Dunning vërtetoi se njerëzit që nuk janë aq inteligjentë, priren të mbivlerësojnë aftësitë e tyre.
Për shembull, studentët që kishin rezultatet më të ulëta në një provim të përshtatur nga LSAT mbivlerësuan numrin e pyetjeve të cilave u ishin përgjigjur saktë me pothuajse 50%. Në të njëjtën kohë, ata që kishin pikët më të larta e nënvlerësuan numrin e përgjigjeve të sakta që kishin dhënë.
5. Të jesh i parëlinduri.
Fakti që dikush është vëllai ose motra më e madhe mund të jetë arsyeja për nivelin e lartë të inteligjencës së këtij personi. Kjo mund të lidhet me sjelljen e prindërve pasi ata zakonisht janë më të rreptë me fëmijët e tyre të parëlindur.
Sipas një artikulli të botuar në The Independent, disa ekonomistë nga Universiteti i Edinburgut mbështesin gjithashtu teorinë se të parëlindurit janë më të zgjuar për shkak të sjelljes së prindërve të tyre.
Ekonomistët, së bashku me një ekip nga Universiteti i Sidneit, analizuan informacionin në lidhje me 5000 fëmijë. Ata testuan aftësitë e tyre të leximit dhe fjalorit të figurave një herë në dy vjet. Rezultatet treguan se të parëlindurit morën më shumë mbështetje nga prindërit e tyre me detyrat, dhe rrjedhimisht shënoi rezultate më të mira në teste.
6. Kalojnë kohën vetë.
Një artikull në Washington Post diskuton një studim të vitit 2016. Ai u krye nga psikologë nga London School of Economics dhe Singapore Management University. Sipas rezultateve, njerëzit më inteligjentë ndiheshin më mirë nëse shoqëroheshin më rrallë.
Shkencëtarët që kryen studimin përdorën të ashtuquajturën “teoria e savanës së lumturisë”. Studiuesit analizuan informacionin e siguruar nga kërkimi kombëtar në Shtetet e Bashkuara, i cili përfshinte 15,000 pjesëmarrës.
Së pari, ata zbuluan se njerëzit që jetojnë në vende më të dendura të populluara ndiheshin më pak të kënaqur me jetën e tyre.
“Sa më i lartë të jetë dendësia e popullsisë në mjedisin e afërt, aq më pak të lumtur,” shpjeguan pjesëmarrësit në studim.
Së dyti, ata zbuluan se sa më shumë kontakte me miqtë e ngushtë kishte një person, aq më e madhe ishte lumturia e tyre.
Por ky nuk ishte rasti me njerëzit inteligjentë.
“Efekti i densitetit të popullsisë në kënaqësinë nga jeta ishte, pra, më shumë se dy herë më i madh për individët me IQ të ulët sesa për individët me IQ të lartë”, përfunduan shkencëtarët. Dhe “individët më inteligjentë ishin në fakt më pak të kënaqur me jetën nëse shoqëroheshin më shpesh me miqtë e tyre”.
Pra, rezulton se lumturia e njerëzve të zgjuar zvogëlohet kur kalojnë më shumë kohë me miqtë e tyre.
Cili është rezultati juaj IQ?
Burimi: The minds journal.com
Përgatiti: Fon Ilia
Holistic Coach- Mas. Psikolog klinik
CEO, Institute of Body Language Albania
