Për gati një shekull, matematikanët u ndeshën me misteret enigmatike të numrave të Ramsey-t. Këta numra, të cilësuar si r(s,t), hyjnë në sferën e teorisë së grafikëve, ku grafikët e përbërë nga pika dhe vija zbulojnë modele të fshehura. Thelbi i teorisë së Ramsey-t pohon se brenda disa grafikëve mjaftueshëm të mëdhenj, ekziston një rend i caktuar i karakterizuar nga klika (bashkësi pikash të lidhura me vija) ose grupe të pavarura (pika pa linja lidhëse).
Mes tyre, r(3,3) qëndron si një shembull thelbësor, i përshkruar shpesh si “teorema mbi miqtë dhe të huajt”. Parashikon se brenda një grupi prej gjashtë individësh, do të ketë gjithmonë ose tre të njohur të ndërsjellë ose tre të panjohur. Kjo e vërtetë themelore, e sqaruar nga matematikanët në vitet 1930, ndezi një kërkim për të zbuluar modele të ngjashme në skenarë më kompleksë, si r(4,t).
Jacques Verstraete dhe Sam Mattheus, matematikanë në UC San Diego, nisën këtë udhëtim të vështirë, duke kërkuar të zbulojnë misteret e r(4,t). Ndryshe nga paraardhësi i tij, r(3,3), i cili u deshifrua me lehtësi relative, r(4,t) u dëshmua të ishte një kundërshtar i frikshëm, duke iu shmangur matematikanëve për më shumë se 90 vjet.
Thelbi i sfidës qëndronte në kompleksitetin e plotë të problemës. Edhe vlerësimi i zgjidhjes paraqiste pengesa të konsiderueshme, me një numër dërrmues të konfigurimeve të mundshme të grafikut për t’u marrë parasysh. Verstraete dhe Mattheus përdorën strategji novatore, duke u mbështetur në grafikë pseudorastësorë dhe njohuri nga disiplina të ndryshme matematikore.
Përparimi i tyre erdhi pas vitesh këmbënguljeje të fortë dhe bashkëpunimi. Duke shfrytëzuar fuqinë e grafikëve pseudorastësorë dhe duke përdorur ndërlikimet e gjeometrisë së fundme, ata zbuluan një zbulim novator: r(4,t) shfaq një përafrim të afërt me një funksion kub t-je. Në terma më të thjeshtë, për mbledhjet ku katër individë janë ose të gjithë të njohur ose të gjithë të huaj, numri i pjesëmarrësve të kërkuar përafrohet me kubin e t-së.
Kjo arritje monumentale, e gatshme për t’u botuar në revistën prestigjioze Annals of Mathematics, nënvizon shpërblimet e paçmueshme të vendosmërisë së palëkundur dhe bashkëpunimit ndërdisiplinor. Udhëtimi i Verstraete-s shërben si një provë për qëndrueshmërinë e fortë që kërkohet për të mposhtur sfida të mëdha matematikore.
Ndërsa Verstraete reflekton mbi rrugën e mundimshme drejt zbulimit, ai u jep një mësim të përjetshëm matematikanëve aspirantë: përballë vështirësive, këmbëngulja është parësore. Sepse brenda gropës së vështirësisë qëndron gropa e mundësisë – një mundësi për të zbuluar misteret që kanë ngatërruar brezat dhe për të riformuar peizazhin e të kuptuarit matematikor.
Dhe ndërsa Verstraete bën shaka për një borxh që i ka një koleg matematikan, bëhet e qartë se ndjekja e dijes nuk është thjesht një përpjekje e vetmuar, por një udhëtim i përbashkët i nxitur nga fryma kolektive e kuriozitetit dhe këmbënguljes.
© SYRI.net
