Pak sekonda nga lindja, një foshnjë merr oksigjenin e tij për herë të parë.
Që të ndodhë kjo, mushkëritë e tyre të vogla dhe sistemi i qarkullimit të gjakut duhet të transformohen brenda pak sekondash. Pra, si arrin një fëmijë i vogël të marrë atë që mund të jetë frymëmarrja më sfiduese e jetës së tij vetëm disa sekonda pas lindjes?
Mushkëritë nuk i japin oksigjen fetusit gjatë shtatzënisë. Në vend të kësaj, ato shemben pjesërisht dhe mbushen me lëng gjatë zhvillimit, ndërsa foshnja merr oksigjen përmes kordonit të kërthizës nga placenta, sipas Institutit të Zemrës në Teksas.
Për shkak se mushkëritë nuk janë ende të përfshira në furnizimin me oksigjen, shumica e furnizimit me gjak të fetusit anashkalon mushkëritë përmes dy enëve të gjakut unike për fetuset. E para, foramen ovale, lejon gjakun e oksigjenuar nga kordoni i kërthizës të rrjedhë drejtpërdrejt nga atriumi( veshëza) i djathtë i zemrës në atriumin e majtë, në vend që të shkojë në barkushen e djathtë dhe mushkëritë siç ndodh tek një i rritur, sipas Spitalit të Fëmijëve të Filadelfias.
Ena e dytë e gjakut, e quajtur ductus arteriosus, lidh arterien kryesore të trupit dhe arterien kryesore të mushkërive, duke lejuar gjakun e oksigjenuar të fetusit të devijojë nga mushkëritë dhe të drejtohet për në pjesën e poshtme të trupit, thotë Shoqata Amerikane e Zemrës.
Ndryshe nga një zemër e rritur, “kur foshnja del jashtë, ana e djathtë e zemrës është ana dominuese,” tha Dr. Jae Kim, një neonatolog. Kjo për shkak se ka pompuar gjak të oksigjenuar përmes këtyre dy dhomëzave në të gjithë trupin. Por pas lindjes, sistemi i qarkullimit të gjakut riorganizohet. Barkusha e majtë bëhet dominuese, përgjegjëse për dërgimin e gjakut në të gjithë trupin, ndërsa barkusha e djathtë merr përsipërfunksionin e ri të dërgimit të gjakut të varfër me oksigjen në mushkëri, sipas një raporti të botuar në revistën Archives of Disease in Childhood.
Ky transformim ndodh në një seri ndryshimesh të shpejta menjëherë pas lindjes. Së pari, qelizat përgjegjëse për sekretimin e lëngjeve në mushkëritë e fetusit fillojnë të përthithin lëngun sapo të lindë foshnja, duke e hequr për të krijuar hapësirë ??për oksigjenin, tha Kim. “Mushkëritë fillojnë menjëherë të mbushen me ajër.” Kjo frymë e parë mund të jetë aq e fortë dhe dramatike saqë, në disa raste, plas një vrimë në mushkëritë e sapolindura të foshnjës”, tha ai.
Ky fryrje e parë e mushkërive ul në mënyrë dramatike presionin dhe rezistencën ndaj rrjedhjes së gjakut në mushkëri. Presioni i ulët fton gjakun që pompohet jashtë barkushes së djathtë për t’u ridrejtuar drejt mushkërive neonatale, sipas një rishikimi të vitit 2010 në revistën Physiological Reviews.
Pasi presioni i mushkërive është më i ulët se presioni i gjakut, ose presioni i ushtruar në enët e gjakut gjatë kontraktimeve të zemrës, foramen ovale mbyllet, sipas rishikimit të vitit 2010. Pa kalim midis veshores së djathtë dhe të majtë, gjaku i deoksigjenuar fillon të rrjedhë nga veshorja e djathtë në barkushen e djathtë dhe më pas dërgohet në mushkëri.
“Tranzicioni ndodh me një frymë të vetme. “Është një moment shumë magjik,” tha ai.
/Tiranapost.al
